Gemiddeld 15 procent van 1700 bevraagde gemeenteambtenaren heeft tussen 2019 en 2022 ongewenst gedrag ervaren op de werkvloer. Dat blijkt uit enquêtes die zijn uitgevoerd onder de werknemers van middelgrote gemeenten door Realise, het HR-onderzoeks- en adviesbureau van Schouten & Nelissen. Grensoverschrijdend gedrag komt vaker voor nu er weer volop op kantoor wordt gewerkt. En daarnaast is de werkdruk ook toegenomen, aldus Marijke van Sluisveld, directeur van Realise. 

De impact van grensoverschrijdend gedrag 

Het grensoverschrijdende gedrag werkt belemmerend en heeft een negatieve impact op de werkbeleving van gemeenteambtenaren. “Dat een deel van de gemeenteambtenaren ongewenst gedrag op de werkvloer ervaart heeft directe gevolgen voor hun functioneren op de werkvloer", legt Van Sluisveld uit. "Zo ervaren medewerkers die in aanraking komen met grensoverschrijdend gedrag, aanzienlijk meer werkstress en minder betrokkenheid bij de organisatie. Daarnaast voelen ze zich stukken minder vitaal dan hun collega’s die geen ongewenst gedrag ervaren hebben.” 

40 procent vrijwel altijd overbelast

De onderzoeksresultaten geven ook aan dat de werkdruk hoog is. Ruim 40 procent voelt zich regelmatig tot vrijwel altijd overbelast. De hoeveelheid werk, onrealistische planningen, ad hoc werkzaamheden en een onduidelijke rol- of taakverdeling worden daarbij als oorzaken genoemd. Daarnaast geeft één derde van de respondenten aan dat zij het niet aandurven om een afwijkende mening te geven in de organisatie.
 
“Gemeenten die grensoverschrijdend gedrag in hun organisaties willen aanpakken, volstaan niet met symptoombestrijding”, aldus Van Sluisveld. “Als organisaties écht met ongewenst gedrag willen afrekenen, ontkomen ze er niet aan om op zoek te gaan naar de voedingsbodem van dat ongewenste gedrag. Dat kan de te hoge werkdruk zijn, gebrek aan leiderschap en/of onduidelijkheid over taken en verantwoordelijkheden. Idealiter richten ze dáár de interventies op. Denk hierbij aan werkdruk verlagende maatregelen, of interventies om vaardigheden zoals veranderbereidheid, grenzen aangeven of veerkracht te vergroten.” 

Grensoverschrijdend gedrag aanpakken

Het is uiteraard de vraag of ongewenst gedrag op het werk geheel uit te roeien is. Maar door de aandacht te richten op het samen werken aan een positief werkklimaat, vermindert de kans op ongewenst gedrag en daarmee werkstress aanzienlijk.

Samenwerken aan een positief werkklimaat betekent dat je in de aanpak van grensoverschrijdend gedrag  vanuit een positieve en waarderende insteek. Hierin benadruk je welke factoren voor een inclusief en veilig werkklimaat al aanwezig zijn, en welke ontwikkelingen bijdragen aan de verdere versterking ervan. Voorbeelden:

• Versterk leiderschap
• Pak werkdruk gericht aan
• Biedt medewerkers voldoende ondersteuning zoals autonomie en ontwikkelmogelijkheden
• Stimuleer samenwerking, zowel tussen collega's als met de leidinggevende
• Richt je in trainingen rondom sociale veiligheid en inclusie  op de gehele werkcontext en het gedragsbewust(er) en gedragsvaardig(er) maken van de medewerkers en leidinggevenden.

Trendanalyse 2023 - Vitaliteit & Werkbeleving Gemeenten

Het resultaat van een uitgebreide analyse naar vitaliteit en werkbeleving onder 1.700 gemeenteambtenaren. 
Realise ging op zoek naar de cijfers en bundelde ze in een overzichtelijke infographic: Trendanalyse 2023 - Vitaliteit & Werkbeleving Gemeenten.

Meer inspiratie?

Lees dan het artikel 4 stappen naar een sociaal veilig werkklimaat, Gevolgen van ongewenst gedrag op het werk of ontvang gratis het boek: Grip op een positief werkklimaat.