Zelf meten

Veel organisaties overwegen om hun MTO (medewerkerstevredenheidsonderzoek) zelf te doen. Een eigen vragenlijst opstellen, zelf data verzamelen, en intern analyseren. Efficiënt en kostenbesparend. Zo lijkt het. Maar klopt dat beeld wel?

In de praktijk zien we dat zelf medewerkersonderzoek doen vaak meer uitdagingen met zich meebrengt dan vooraf gedacht. Denk aan twijfel over anonimiteit, oppervlakkige inzichten, of een gebrek aan opvolging. In dit artikel beantwoorden we zes veelgestelde vragen over zelf een MTO uitvoeren. Met eerlijke inzichten, scherpe observaties en één belangrijke kanttekening: soms kun je het beter níet zelf doen en soms juist wel.

1. Meet je echt gedrag, of alleen sentiment?

De meeste zelfgemaakte vragenlijsten meten hoe mensen zich voelen, niet wat ze doen. Terwijl het werkelijke verschil vaak zit in gedragspatronen:

• Durven mensen collega’s aan te spreken?
• Zeggen ze ‘ja’ terwijl ze ‘nee’ bedoelen?
• Nemen ze initiatief als iets niet goed gaat?

Zonder gedragsgerichte vragen weet je misschien dat iets schuurt, maar niet waarom; laat staan wat je eraan kunt doen. Goed onderzoek onthult gedrag dat onder de oppervlakte zit. Niet alleen hoe mensen het beleven, maar wat ze wel of niet doen.

2. Is je organisatie klaar voor uitkomsten?

Zelf meten is vaak gericht op het ophalen van data. Maar hoe ga je om met ongemakkelijke uitkomsten?

• Wat doe je als blijkt dat medewerkers weinig vertrouwen hebben in hun leidinggevende?
• Of dat psychologische veiligheid in een team ontbreekt?
• Wie begeleidt dat gesprek?

Veel organisaties meten prima, maar blijven daarna hangen. En dát is waar het verschil wordt gemaakt. Als je niet voorbereid bent op opvolging, is meten een risico in plaats van een kans.

3. Klopt het beeld dat je straks krijgt, of zie je wat mensen denken dat jij wilt horen?

• Kleine teams waarin resultaten herleidbaar zijn.
• HR zelf als beheerder van de data.
• Vragen die te persoonlijk of suggestief zijn.

Het gevolg? Geconstrueerde positiviteit. Mooie cijfers, weinig waarheid. Echte openheid ontstaat niet vanzelf, dat moet je organiseren.

4. Heb je het lef om de data in beweging te zetten?

Een  MTO dat iets oplevert, vraagt meer dan een meting. Het vraagt:

• Leiders die het gesprek durven voeren zonder in de verdediging te schieten.
• Teams die zélf eigenaar worden van hun verbeterpunten.
• HR die niet alles probeert op te lossen, maar de dialoog faciliteert.

Veel organisaties willen data. Maar niet iedereen is bereid om te doen wat er daarna nodig is. Het effect zit niet in het rapport, maar in het gedrag wat daarop volgt.

5. Wil je controle, of impact?

Zelf meten geeft een gevoel van grip en dat je alles in eigen hand hebt. Maar dat is vaak schijncontrole.

• Als je vragenlijst onvoldoende scherp is, stuur je op ruis.
• Als je opvolging vaag blijft, neemt het vertrouwen af.
• Wanneer mensen geen beweging zien, denken ze: “weer zo’n HR-dingetje.”

Wil je controle houden, of wil je dat er echt iets verandert? Soms betekent leiderschap loslaten waar je minder van weet en kiezen voor de route met impact.

6. Wanneer is zelf meten wél een goed idee?

In sommige situaties is zelf meten prima, of zelfs logisch. Bijvoorbeeld:

• Bij kleine, informele metingen: korte pulse onder 10–20 mensen met laag risico.
• Als je veel interne onderzoekskennis hebt: psychometrische expertise binnen HR.
• Wanneer het doel bewustwording is, niet beleid: om een gesprek op gang te brengen.

Maar zelfs dan geldt: zorg voor heldere doelen, realistische verwachtingen én voldoende capaciteit om iets met de uitkomsten te doen. Zelf meten kan maar doe het bewust.

Tot slot: meten vraagt moed, niet alleen een methode

Een MTO is geen afvinklijst. Het is een kans om écht te luisteren naar wat er leeft, wat er schuurt, en wat mensen misschien al te lang voor zich houden. Durf je dat aan? Dan begint het niet met een vragenlijst, maar met een bewuste keuze:Willen we cijfers, of willen we verandering? Want meten is pas waardevol als het leidt tot beweging.

Twijfel je of je MTO zelf moet uitvoeren of beter kunt uitbesteden? Plan een vrijblijvend gesprek en ontdek wat past bij jouw organisatie.